Available in / Disponível em: You are viewing a member-contributed translation of the current page. More information here
Back All Learning NotesLearning Notes

Podstawowa gramatyka portugalska

Ta lekcja  została zaprojektowana jako bardzo zwięzły przegląd podstawowej gramatyki portugalskiej. Mamy nadzieję, że pomoże ci to uzyskać pełny obraz języka, zanim zagłębisz się w szczegóły. Zauważysz, że w całym tekście znajduje się wiele linków, na wypadek gdybyś chciał zgłębić określony temat lub dodać go do zakładek na później.
Członkowie: Pamiętajcie, że omówimy każdy aspekt bardziej szczegółowo podczas pracy nad serią  +100 rozdziałów. 😊
Chociaż wiele z tych  zasad obowiązuje we wszystkich dialektach, my skupimy się na 🇵🇹 Europejskim portugalskim. (Jeżeli interesuje cię jak różni się on od brazylijskiego portugalskiego, przeczytaj więcej tutaj!)

Spis treści: rodzajliczba mnogazgodnośćzaimki ⋅ czasownikistopnie formalności ⋅ przyimkispójnikiprzeczenia ⋅ pytania ⋅ dopełnienie dalsze i bliższe⋅ szyk zdaniazdrobnienia & zgrubienia

Rodzaj

Jedną z pierwszych rzeczy, które zauważysz w podstawach gramatyki portugalskiej jest to, że większość słów ma rodzaj, co oznacza, że ​​są one rodzaju męskiego lub żeńskiego. Większość męskich słów kończy się na o, a większość żeńskich na a, ale są wyjątki.
Co więcej, czasami płeć mówiącego wpływa na słowo. Na przykład w słowie „dziękuję”.

Płeć słuchacza może również mieć znaczenie. Na przykład:

Liczba mnoga

Istnieje wiele zasad tworzenia liczby mnogiej w języku portugalskim. Zależą one od pisowni końcówki słowa. W wielu przypadkach możesz po prostu dodać -s, ale zobaczysz także końcówki, takie jak -es, -ens, -ões, -ães i inne. Oto kilka przykładów:

Zgodność liczby i rodzaju

Teraz, gdy omówiliśmy płeć i liczbę mnogą, powiemy ci więcej o tym, dlaczego są one ważne! W języku portugalskim istnieje wiele słów, które są zmienne, tzn. należy je dopasować do płci i liczby omawianej osoby/osób/rzeczy. Oto zaledwie kilka przykładów:
Rodzajniki określone i nieokreślone zgadzają się z rzeczownikiem pod względem liczby i rodzaju:

Przymiotniki zgadzają się z rodzajem i liczbą opisywanego rzeczownika:

  • o carro novonowy samochód os carros novos

Zaimki dzierżawcze  zgadzają się z opisywanym przedmiotem pod względem liczby i rodzaju:

  • É o seu carroTo jego samochód, To jej samochód, To pana/pani samochód, To ich samochód
  • Jednak, jak widać z powyższego przykładu, powoduje to pewną dwuznaczność, więc istnieje również inny, bardziej powszechny sposób tworzenia zaimków dzierżawczych, który jest zgodny z rodzajem i liczbą podmiotu: É o carro delaTo jej samochód/Ten samochód jest jej

Przysłówkiniezmienne, więc pozostają takie same niezależnie od liczby i rodzaju:

  • Vamos para a aula agoraIdziemy teraz na lekcję Ele não se sente bemOna nie czuje się dobrze
  • W języku angielskim, wiele przysłówków kończy się na ‘ly’, ich odpowiedniki w języku portugalskim często mają końcówkę -mente, na przykład sinceramenteszczerze (sincerely)

Zaimki osobowe

Zaimki osobowe w portugalskim to:

Zaimki są opcjonalne, więc często są pomijane w zdaniu, zwłaszcza gdy z kontekstu jasno wynika, o kogo chodzi. Jest to możliwe w języku portugalskim, ponieważ podmiot jest zakodowany w odmienionym czasowniku. Na przykład: Eu sou portuguêsJestem Portugalczykiem = Sou portuguêsJestem Portugalczykiem
*Você jest czasem postrzegane jako zbyt bezpośredni zwrot w Portugalii. Istnieje wiele alternatyw, których używają europejscy użytkownicy języka portugalskiego, aby uniknąć używania tego słowa.
**Vós jest nadal używane w niektórych obszarach, ale znacznie częściej używa się vocês, które jest odmieniane tak samo jak trzecia osoba liczby mnogiej.

Czasowniki

Końcówki czasowników

Portugalskie czasowniki mogą kończyć się na -ar, -er albo -ir w bezokoliczniku. Na przykład: falarmówić comerjeść decidirdecydować
Niektóre mogą się również kończyć na -or, ale są one uważane za część grupy -er, ponieważ wywodzą się od czasowników -er.
Czasowniki mogą być regularne albo nieregularne. W przypadku regularnych czasowników, odmiana jest spójna z zasadami. Czasowniki kończące się na -ar, -er, i -ir mają swoje zasady odmiany, więc o ile znasz rdzeń czasownika, będziesz w stanie je odmienić.
Nieregularne czasowniki , nie mają spójnej odmiany dlatego trzeba się ich nauczyć na pamięć. Czasowniki mogą być nieregularne w rdzeniu czasownika, końcówce, we wszystkich czasach lub tylko w jednym.
 Istnieje również wiele innych sposobów kategoryzacji czasowników, w tym według trybu, czasu gramatycznego i strony. Nasi członkowie mogą ćwiczyć większość tych form czasowników na podstronie Czasowniki, jak również w poszczególnych rozdziałach. Sprawdź sekcję Czasowniki w naszym Indeksie witryn , aby znaleźć konkretne czasy i tematy związane z czasownikami.
Poniżej znajdziecie kilka notatek, które dadzą wam szybki przegląd różnego użycia czasowników.

Tryby

  • indicativorozkazujący – Ten tryb używany jest do mówienia o faktach i pewności. Wszystkie podstawowe czasy przeszłe, teraźniejsze i przyszłe należą do tego trybu, więc będziesz go często używać. Rozdziały związane z czasownikami zawarte w naszych poziomach A1 i A2 podpadają pod tryb indicativo.
  • conjuntivołączący – Ten tryb jest przeznaczony do wyrażania hipotez, nadziei, niepewności, stwierdzeń „jeżeli” itp. Jest bardziej zaawansowany, ale także bardzo ważny dla płynnej komunikacji.
    Omówimy tryb łaczący kiedy dojdziesz do rozdziałów na poziomie B2.
  • imperativorozkazujący – Używaj tego trybu do wydawania poleceń/instrukcji . Omówimy tryb rozkazujący na poziomie A2.
  • condicionalwarunkowy – Tryb warunkowy często używany jest z trybem łączącym, ponieważ jest również związany z hipotezami (i.e. co byś zrobił gdyby…?). Omówimy to na poziomie B1.

Czasy

Strony

Stopnie formalności

Po portugalsku, kiedy chcesz powiedzieć „ty”, poprosić o coś lub udzielić instrukcji, musisz pomyśleć o tym, z kim rozmawiasz. Istnieje wiele różnych sposobów zwracania się do ludzi. Odpowiadają różnym poziomom formalności.
Zazwyczaj używamy formy tuty gdy rozmawiamy z jedną osobą w nieformalnym kontekście, na przykład rozmawiając z dzieckiem lub znajomym. W przypadku sytuacji formalnych używa się różnych form vocêty (formalne) , szczególnie w celu okazania szacunku np. rozmawiając ze starszym dorosłym, sprzedawcą albo kimś kogo dobrze nie znamy.
Jednak tak jak wspomnieliśmy wcześniej, zazwyczaj unika się używania słowa você w Portugalii. Najłatwiejszą i najczęstszą alternatywą jest całkowite pominięcie zaimka, tak jak w tym przykładzie: Gosta de café?Lubi (pan/pani) kawę? zamiast Você gosta de café? (Możesz zapoznać się z innymi opcjami, klikając powyższy link.)
Istnieje również rozróżnienie między drugą osobą liczby pojedynczej i mnogiej „ty”. Kiedy rozmawiasz tylko z jedną osobą, użyj jednej z wyżej wymienionych opcji, ale jeśli rozmawiasz z grupą, użyj vocêswy . Vocês nie jest ani nieformalne, ani formalne, więc możesz go używać w obu kontekstach. W szczególnie formalnych kontekstach możesz również użyć os senhorespanowie albo as senhoraspanie .
Kiedy używasz  trybu rozkazującego  (polecenia/prośby), końcówki będą różne w zależności od stopnia formalności. Na przykład:

Przyimki

Portugalski ma mniej przyimków niż język polski i nie są one takie same. Na przykład, przyimek em zazwyczaj oznacza w ale czasami może również oznaczać na, o, po, w zależności od kontekstu.
Istnieje również wiele sytuacji, w których przyimek pojawia się w języku portugalskim tam, gdzie nie ma go w języku polskim lub odwrotnie. Na przykłąd, żeby powiedzieć “Lubię… ” coś, musimy używć przyimka de po czasowniku gostar: Eu gosto de caféLubię kawę .
Oto kilka innych przykładów tłumaczeń, których możesz się nie spodziewać jako początkujący:

Dlatego najlepiej jest uczyć się przyimków w kontekście, zamiast zapamiętywać konkretne tłumaczenia.  Członkowie mogą rozpocząć naukę przyimków w  jednym z następujących rozdziałów: Przyimki 1, Przyimki 2, Przyimki 3 i posłuchać jak używane są przyinki w dialogach Shorties .
Należy również zauważyć, że wiele przyimków tworzy tzw. formy ściągnięte , gdy występują obok innych słów, takich jak rodzajniki określone. Dlatego na przykład usłyszysz odmiany, takie jak do, da, dos, das, zamiast samego de. Przyimki same w sobie są niezmiennymi słowami, ale tworzone przez nie formy ściągnięte powinny być zgodne z liczbą i rodzajem rzeczowników, do których się odnoszą.

Spójniki

Spójniki to słowa, które pozwalają nam łączyć ze sobą nasze myśli. Na przykład słowa ei , masale , oraz oualbo reprezentują różne relacje między tym co występuje przed i po spójniku.  Tutaj znajdziecie pierwszy rozdział o spójnikach: Spójniki łączące

Przeczenia

Najłatwiejszym sposobem na sformułowanie zdania przeczącego jest dodanie słowa nãonie przed czasownikiem. Na przykład, Eu gosto de caféLubię kawę staje się Eu não gosto de caféNie lubię kawy .
Podobnie jak w języku polskim, w portugalskim występują również  przeczenia podwójne. Na przykład,  Eu não comi nadaNic nie jadłam jest jak najbardziej gramatycznie poprawne.

Pytania

Masz szczęście! W portugalskim, często można sformułować pytanie po prostu dodając znak zapytania na końcu zdania. Dotyczy to pytań tak/nie. Na przykład:

  • Ela gosta de vinho tintoOna lubi czerwone wino Ela gosta de vinho tinto?Czy na lubi czerwone wino?

Kiedy odpowiadasz na pytanie po portugalsku, zwykle użyjesz czasownika, zamiast powiedzieć tylko Simtak albo Nãonie . Na przykład możesz odpowiedzieć na powyższe pytanie mówiąc:

Pytania otwarte są bardziej skomplikowane, ale w wielu przypadkach kolejność słów jest podobna do angielskiej. Więcej informacji na temat zadawania pytań i odpowiadania na nie po portugalsku możecie znaleźć tutaj: Portugalskie pytania.

Zaimki

Zaimki są w zasadzie jak mini słowa, które mogą zastąpić dopełnienie bezpośrednie i/lub pośrednie. Być może zauważyłeś je obok czasowników tu i tam:
Dá-lhe uma caneta, por favorDaj jej długopis proszę Ele levantou-se cedo hojeWstał dzisiaj wcześnie Posso ajudá-lo?Mogę Ci pomóc? (l.poj, r.m, styl formalny)
Zaimki dostarczają informacji o rodzaju i liczbie dopełnienia bezpośredniego, dopełnienia pośredniego lub w przypadku czasowników zwrotnych, o osobie wykonującej daną czynność. Zasady mogą być mylące, ale zaimki te są dość powszechne, więc ich znajomość jest ważną częścią zrozumienia podstawowej gramatyki portugalskiej.

Dopełnienie bliższe i dalsze

Niektóre czasowniki wymagają dopełnienia, a inne nie. Na przykład w języku angielskim możesz powiedzieć samo „Śmiałem się”, ale zwykle nie mówi się po prostu „Dałem”. Mówisz również co dałeś – jest to dopełnienie bliższe. Powiedzenie „Dałem prezent” również nie brzmi całkiem kompletnie. Powinieneś także powiedzieć, komu dałeś prezent. To jest dopełnienie dalsze.
W portugalskim, na dopełnienie bliższe i dalsze mówi się complementos diretos e indiretos. W poniższym przykładzie prenda (prezent) jest dopełnieniem bliższym, a Joana jest dopełnieniem dalszym.
Dei uma prenda à JoanaDałem prezent Joanie
 W poniższym przykładzie zamieniliśmy dopełnienie bliższe (a prenda) na -a, zaimek osobowy:
A prenda? Dei-a ao Diogo.Prezent? Dałem go Diogo.

Pozycja zaimków

Zazwyczaj zaimki występują po czasowniku, np. Chamo-me JoelNazywam się Joel
Istnieje jednak wiele wyjątków. Na przykład po słowie não i w większości pytań otwartych zaimek występuje przed czasownikiem, na przykład: Não me lembroNie pamiętam i Como te chamas?Jak się nazywasz?

Szyk zdania

Ponieważ jesteśmy przy temacie szyku wyrazów, europejski portugalski to generalnie SVO (podmiot, czasownik, dopełnienie), podobnie jak polski czy angielski. Jednakże, gdy nauczysz się więcej portugalskiego, przekonasz się, że kolejność słów w języku portugalskim jest znacznie bardziej elastyczna w porównaniu z angielskim i wieloma innymi językami.

Szyk bezpośredni

W szyku wyrazów SVO, zwanym również porządkiem bezpośrednim, najpierw pojawia się podmiot, a następnie orzeczenie, które obejmuje czasownik i dopełnienie. To najprostsza i najbardziej neutralna kolejność słów.

  • Eu escrevi uma cartaNapisałem list Eu (podmiot) + escrevi (czasownik) + uma carta (dopełnienie)

Szyk odwrócony

Mamy również szyk odwrócony, który obejmuje następujące kombinacje: OSV, OVS, VOS oraz VSO.
W przypadku pytań otwartych zwykle stosujemy kolejność OSV lub OVS.

  • Quem convidaste?Kogo zaprosiłeś?
  • O que disseste ao meu pai?Co powiedziałeś mojemu tacie?
  • Quanto custa o pão?Ile kosztuje chleb?
  • Estás aborrecida porquê?Dlaczego jesteś znudzona? – dosłownie: Jesteś znudzona dlaczego?

Szyk odwrócony nie dotyczy jednak tylko pytań. Istnieją inne powody, dla których ktoś może zdecydować się na użycie odwrotnej kolejności. Powody te w dużym stopniu zależą od kontekstu. Dostosowanie kolejności wyrazów może służyć np. do podkreślenia określonego elementu zdania. Nie zawsze istnieją ścisłe zasady, więc zrozumienie szyku zdania w języku portugalskim będzie łatwiejsze z czasem i zetknięciem się z językiem.

Inne wskazówki na temat szyku zdania

Oto kilka innych wskazówek, na które należy zwrócić uwagę:

  • Rodzajniki i liczebniki występują przed rzeczownikiem
  • Zdania poodrzędne występują po rzeczowniku
    • O cão que eu vi era muito grandePies, którego widziałem był bardzo duży
  • Przymiotniki zazwyczaj występują po rzeczownikach, np. o carro novonowy samochód
    • Ale, jak zwykle, istnieje wiele wyjątków. W rzeczywistości umieszczenie przymiotnika przed rzeczownikiem może zmienić jego znaczenie, z bardziej dosłownego na bardziej subiektywne. Na przykład:
      • Ele é um homem grandeOn jest dużym mężczyzną vs. Ele é um grande homemOn jest wspaniałym mężczyzną
    • Kiedy używasz wielu przymiotników ich kolejność nie ma znaczenia. Na przykład: Comi comida portuguesa deliciosaJadłem portugalskie pyszne jedzenie Comi comida deliciosa portuguesaJadłem pyszne portugalskie jedzenie Ele contou uma longa e confusa históriaOpowiedział długa i zawiłą historię Ele contou uma história longa e confusaOpowiedział zawiłą i długą historię Ele contou uma história confusa e longaOn opowiedział historię zawiłą i długą

Oto kilka bardziej przydatnych przykładów z potencjalnie mylącą kolejnością słów:

  • Está ali aquela rapariga de que gostoDziewczyna, która mi się podoba jest tam dosłownie: Jest tam ta dziewczyna, która mi się podoba
  • A cidade tem também um antigo mosteiro, onde viveu, e faleceu, a princesa JoanaW mieście znajduje się również stary klasztor, w którym mieszkała i zmarła księżna Joana
  • Houve vários períodos em que, praticamente, deixaram de existir as touradas em PortugalVyło kilka okresów, w których walki byków praktycznie przestały istnieć w Portugalii dosłownie …w których, praktycznie, przestały istnieć walki byków w Portugalii.

Zdrobnienia i zgrubienia

Jednym z najbardziej interesujących i zabawnych aspektów języka portugalskiego jest stosowanie zdrobnień i zgrubień. Zasadniczo polega to na dodawaniu przyrostków do słów, aby nadać im różne cechy.
Zdrobnienia zwykle nadają słowom „słodszy” charakter i często są używane do wyrażania uczuć. Na przykład, być może słyszeliście, że Portugalczycy często mówią Beijinhos! żegnając się z kimś. Oznacza to mniej więcej ,,buziaczki!” albo ,,małe pocałunki”, jako zdrobnienie od słowa beijoscałusy .
Innym razem po prostu podkreślają, że coś jest mniejsze bocadotrochę vs. bocadinhotroszeczkę
W portugalskim, tworzenie zdrobnień oparte jest na konkretnych zasadach. Na przykład, żeby ze słowa tata zrobić tatuś musimy dodać przyrostek  –zinho do paitata , żeby otrzymać paizinhotatuś .
Podczas gdy przyrostki -inho / -inha / -zinho / -zinha tworzą zdrobnienia, przyrostki -ão / -ona / -zão / -zona tworzą zgrubienia. Na ogół oznaczają one coś przeciwnego: coś jest większe. Na przykład:
Aquilo não foi um golo, foi um golão!To nie był zwykły gol, to było golisko!
Nie jest to jednak takie proste, więc zanim zaczniesz dodawać –zinho i -zão do wszystkiego, powinieneś sprawdzić naszą notatkę jezykową w rozdziale Zdrobnienia i zgrubienia.

Na razie to tyle!

Dobra, teraz już mówisz płynnie, prawda? 😉 Żartujemy, ale mamy nadzieję, że pomogło Ci to szybko rzucić okiem na podstawową europejską gramatykę portugalską. Możesz znaleźć więcej tematów do zbadania w naszym Indeksie witryn lub rozważyć członkostwo, aby korzystać z wszystkich Działów, Shorties i innych narzędzi edukacyjnych.
 

Any questions? Post a comment below:

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *


The subject is used only for admin purposes and won't be displayed in your comment.

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.