Czas na trochę akcji! 🕺🏻💃🏻 Omówiliśmy już niektóre podstawy, ale nie zajdziemy daleko, jeżeli nie porozmawiamy o verbosczasownikach . Ta notatka językowa to szybki przegląd portugalskich czasowników oraz zaimków osobowych związanych z ich odmianą. Na razie nie przejmuj się za bardzo tymi wszystkimi szczegółami… wszystko stanie się jaśniejsze z czasem. Zaczynajmy!
Zarówno w języku polskim jak i portugalskim czasownik opisuje czynność. Na przykład:
cantarśpiewać
serbyć
beberpić
Czasowniki mogą występować w wielu, różnych formach. Każdy portugalski czasownik ma ponad 50 odmian! Na szczęście nauczymy się reguł, które sprawią że łatwiej będzie zapamiętać ci poszczególne odmiany. Poza tym nie wszystkie z tych 50 odmian używane są na co dzień. Uff!😅
Rodzaje czasowników
Portugalskie czasowniki dzielą się na trzy grupy w zależności od dwóch końcowych liter w bezokoliczniku:
Regularne vs. nieregularne: Regularne czasowniki z każdej z 3 grup odmieniają się w ten sam sposób (np. mają te same końcówki), więc w ich przypadku reguły odmiany są przydatne! Niestety musimy się też nauczyć tych nieznośnych czasowników nieregularnych, które trzeba po prostu zapamiętać. (Pamiętaj, że niektóre czasowniki mają regularną odmianę w niektórych czasach, a w innych nieregularną.)
Będziesz mieć wiele okazji to przećwiczyć w przyszłych lekcjach, kiedy omówimy każdy rodzaj czasowników bardziej szczegółowo. Na razie pokażemy wam jeden z najważniejszych, a jednocześnie najbardziej nieregularnych czasowników, ser:
Indicativo
As janelas são de vidro duplo?Are the windows double-glazed?
Co mówi nam odmiana czasownika?
W zależności od sytuacji, możesz uzyskać wszystkie następujące informacje tylko i wyłącznie z odmienionego czasownika:
- Kto wykonuje daną czynność (ja, ty, on, ona, etc.)
- Czy nasza relacja z daną osobą jest formalna czy nieformalna (tylko w przypadku użycia drugiej formy liczby pojedynczej ,,ty’’)
- Kiedy dana czynność ma miejsce (np. w przeszłości, teraz, w przyszłości)
- stopnień pewności
- i, oczywiście, jaka akcja jest opisywana
Na początek spójrzmy na odmianę jednego z najczęściej używanych czasowników, który akurat jest nieregularny.
Zaimki osobowe
Kto wykonuje daną czynność? Poniżej znajdziecie wszystkie zaimki osobowe używane w portugalskim:
- Euja
- Tuty (nieformalne)
- Eleon Elaona VocêTy (formalne)
- Nósmy
- ElesOni (rodzaj męski lub grupa mieszana) ElasOne Vocêswy
Odmiana w trzeciej osobie
*Você i vocês są w teorii drugą osobą liczby pojedynczej (você) i mnogiej (vocês). Przydzielane są jednak dla ułatwienia do trzeciej osoby, ponieważ odmienia się je tak jak trzecią osobę.
Formy czasowników dla zaimków osobowych ele, ela, i você zawsze są takie same. (n.p.. „Ele é…”, „Ela é…”, „Você é…”). Podobnie jest w przypadku eles, elas, and vocês. Czasownik ma tę samą odmianę dla wszystkich trzech zaimków. (np. „Eles são…”, „Elas são…”, Vocês são…”)
Kiedy mówimy o grupie kobiet/dziewczynek używamy zaimka elas, a kiedy o grupie mężczyzn/chłopców – eles. Jeżeli grupa jest mieszana, również używamy eles. Ponieważ większość języków faworyzuje mężczyzn, gdy do grupy liczącej 1000 kobiet dodamy jednego mężczyznę, elas zamieni nam się w eles!
A co z rodzajem nijakim?
Nie ma.W portugalskim nie używa się zaimków w rodzaju nijakim. W przypadkach, kiedy spodziewałbyś się, że należy użyć zaimka ‘ono’, przeważnie nie używa się żadnego zaimka. Przy tym, ele i ela używane są czasem w odniesieniu do przedmiotów nieożywionych. Ele dla tych rodzaju męskiego, a ela dla żeńskiego.
Omijanie zaimków osobowych
W portugalskim powszechne jest omijanie zaimków poprzedzających czasownik (np. eu, tu, ele, etc), ponieważ w większości przypadków, odpowiednio odmieniony czasownik zawiera już informację o tym, kto wykonuje daną czynność. Na przykład:
Eu gosto de músicaJa lubię muzykę
staje się…
Gosto de músicaLubię muzykę
Kilka popularnych czasowników
W pierwszej kolejności nauczymy cię odmiany czasowników w czasie teraźniejszym, żebyś mogł rozmawiać o bieżących lub powtarzających się czynnościach i stanach. W portugalskim, w odpowiednim kontekście czas teraźniejszy może być użyty również w odniesieniu do przyszłości, więc możesz to zauważyć, kiedy dojdziesz do dialogów Shorties. Na przykład, Eu pago może oznaczać ja płacę albo ja zapłacę w zależności od kontekstu.
Poniżej kilka popularnych odmian czasowników, które warto znać już na wczesnym etapie nauki. Znajdziesz ich setki więcej w zakładce Learn > Verbs.
Indicativo
Vocês têm água e sumo?Do you pl. have water and juice?
- eu tenhoI haveindicativo > presente tu tensYou sing.,inf. haveindicativo > presente ele / ela temHe / She hasindicativo > presente você temyou formal haveindicativo > presente nós temosWe haveindicativo > presente eles / elas têmthey haveindicativo > presente vocês têmyou pl. haveindicativo > presente
Indicativo
Tu vais para outro paísYou sing.,inf. are going to another country
Indicativo
Vocês podem pagar o jantar?Can youpl. pay for the dinner?
- eu possoI canindicativo > presente tu podesYou sing.,inf. canindicativo > presente ele / ela podeHe / She canindicativo > presente você podeyou formal canindicativo > presente nós podemoswe canindicativo > presente eles / elas podemthey canindicativo > presente vocês podemyou pl. canindicativo > presente