Dele vs seu?Jak zdecydować czy użyć dele, dela, deles, delas vs. seu, sua, seus, suas tworząc zaimki dzierżawcze dla 3 osoby w europejskim portugalskim?
Zaimki dzierżawcze utworzone z de są mniej dwuznaczne: zgadzają się z podmiotem, nie z dopełnieniem. Z kolei seu I jego pochodne zgadzają się z dopełniaczem, dlatego bez szerszego kontekstu, ciężko rozróżnić pomiędzy kilkoma możliwymi podmiotami dla 3 osoby.
Innymi słowy, używając dele, itd. dopasuj je do podmiotu/osoby, do której coś należy. Przy użyciu seu, itd. dopasuj je do dopełnienia/rzeczy, która do kogoś należy.
Dele, dela, deles, delas
- delejego – Kiedy podmiotem jest ele (on).
- delajej – Kiedy podmiotem jest ela (ona).
- delesich – Kiedy podmiotem są eles (oni, grupa, do której przynależy chociaż jedna osoba płci męskiej).
- delasone – Kiedy podmiotem są elas (one).
Seu, sua, seus, suas
Te zaimki również są używane dla tych samych podmiotów w trzeciej osobie, ale konkretna użyta forma musi zgadzać się z dopełnieniem/rzeczownikiem do którego się odnosi, nie z podmiotem.
- seu (dopełnienie w liczbie pojedynczej rodzaju męskiego) albo sua (dopełnienie w liczbie pojedynczej rodzaju żeńskiego) – dla liczby pojedynczej, niezależnie od podmiotu
- seus (dopełnienie w liczbie mnogiej rodzaju męskiego) albo suas (dopełnienie w liczbie mnogiej rodzaju żeńskiego) – dla liczby mnogiej, niezależnie od podmiotu
Unikanie dwuznaczności dzięki użyciu dele(s) i dela(s)
Porównajmy dele i seu w zdaniach. Powiedzmy, że mamy uma canetadługopis (w portugalskim długopis jest rodzaju żeńskiego) i um lápisołówek (rodzaj męski) i chcemy powiedzieć do kogo należy który przedmiot. Zauważ, że przykłady poniżej dotyczące seu i sua są takie same w każdym przypadku. Dele(s) i dela(s) pozwalają nam sprecyzować o kim mowa, bez podawania dodatkowych informacji.
Liczba pojedyncza, rodzaj męski (ele):
A sua caneta e o seu lápis.Jego długopis i jego ołówek. – Zgodność z dopełnieniem.
A caneta dele e o lápis dele.Jego długopis i jego ołówek. – Zgodność z podmiotem.
Liczba pojedyncza, rodzaj żeński (ela):
A sua caneta e o seu lápis.Jej długopis i jej ołówek. – Zgodność z dopełnieniem.
A caneta dela e o lápis dela. Jej długopis i jej ołówek. – Zgodność z podmiotem.
Liczba mnoga, rodzaj męski (eles):
A sua caneta e o seu lápis.Ich długopis i ich ołówek. – Zgodność z dopełnieniem.
A caneta deles e o lápis deles.Ich długopis i ich ołówek. – Zgodność z podmiotem.
Wspólny podmiot rodzaju żeńskiego (elas):
A sua caneta e o seu lápis.Ich długopis i ich ołówek. – Zgodność z dopełnieniem.
A caneta delas e o lápis delas. Ich długopis i ich ołówek. – Zgodność z podmiotem.
A co z zaimkiem você?
Vocêty (formalne) to zaimek osobowy w drugiej osobie liczby pojedynczej, który używany jest tak jak trzecia osoba liczby pojedynczej. Dlatego z zaimkiem você używa się seu i jego pochodnych. W przeciwieństwie do zaimków osobowych w trzeciej formie liczby pojedynczej (ele i ela), você nie łączy się z de. W przypadku você zawsze użyjemy seu i jego pochodnych.
W Portugalii, ludzie zazwyczaj używają seu(s) i sua(s) w przypadkach, kiedy stosowany jest zaimek você. Tymczasem dele(s) i dela(s) używane są z innymi zaimkami w trzeciej osobie:
O seu carro e a sua casa.Twój (formalne) samochód i twój (formalne) dom.
O carro e a casa dele.Jego samochód i dom.
O carro e a casa dela.Jej samochód i dom.
O carro e a casa deles.Ich (r.męski) samochód i dom.
O carro e a casa delas.Ich (r.żeński) samochód i dom.