Jakby nie wystarczyło nauczenie się 50 odmian czasownika, musicie również uważać na budzące grozę czasowniki nieregularne! W poprzednich lekcjach nauczyliście się czasownika serbyć - permanentnie , jednego z najważniejszych czasowników nieregularnych w portugalskim.
Ale dlaczego nazywamy te czasowniki nieregularnymi?
Czasowniki nieregularne nie mają tych samych zasad odmiany co regularne czasowniki. Żeby mieć pewność, że jesteście gotowi stawić czoła większej ilości czasowników w kolejnych lekcjach, przyjrzyjmy się zarówno regularnym, jak i nie regularnym czasownikom.
Trzymajcie się mocno!
W języku polskim też mamy czasowniki nieregularne
Zauważyliście, że język polski również ma czasowniki nieregularne? Czasownik ,,być” jest tego dobrym przykładem. Potrafiłbyś wyjaśnić początkującemu uczniowi języka polskiego dlaczego mówimy ,,ja jestem’’, ale oni ,,są’’? Zapewne nie. Poprawnej odmiany czasowników nieregularnych trzeba się po prostu nauczyć na pamięć.
Czasowniki nieregularne w portugalskim
W portugalskim, kiedy odmieniasz regularny czasownik, bierzesz rdzeń słowa (który zawsze pozostaje taki sam) i dodajesz do niego odpowiednią końcówkę, która różni się w zależności od rodzaju, liczby i czasu gramatycznego. Zasady są spójne dla każdego rodzaju regularnych czasowników (np. w zalezności od tego, czy bezokolicznik kończy się na -ar, -er, czy -ir).
Sprawy są bardziej skomplikowane w przypadku czasowników nieregularnych.
W niektórych czasownikach nieregularnych zmienia się rdzeń, w innych końcówki, a w jeszcze innych, i rdzeń i końcówki.
Przykłady zmian w rdzeniu:
- Medirmierzyć – Eu meçoja mierzęindicativo > presente (zamiast „Eu medo”)
- Trazerprzynosić – Eu tragoja przynoszęindicativo > presente (zamiast „Eu trazo”)
Przykłady zmian w końcówkach:
- Fazerrobić – Ele fazon robi (zamaist „Ele faze„)
- Estarbyć (tymczasowo) – Eu estouja jestem (zamiast „Eu esto„)
Jednak to, że czasownik jest nieregularny niekoniecznie oznacza, że cała jego odmiana będzie nietypowa. Portugalski czasownik może być nieregularny w jednym czasie gramatycznym (np. w teraźniejszym), ale regularny w innym… Que confusão!Co za bałagan!
Skąd mamy wiedzieć czy czasownik jest regularny czy nie?
Nie da się. A przynajmniej nie da się wiedzieć zwyczajnie patrząc na ten czasownik w bezokoliczniku. Musisz się tego nauczyć na pamięć!
W zależności od tego jak inny dany czasownik nieregularny jest od tego jak ,,powinien’’ wyglądać, dzielimy czasowniki nieregularne w następujący sposób:
Silne czasowniki nieregularne, przykłady:
estarbyć | dardawać | saberwiedzieć | fazerrobić | quererchcieć | podermóc | dizermówić/powiedzieć
Indicativo
Ela faz se lhe pediresShe'll do it if yousing.,inf. ask her
Słabe czasowniki nieregularne, przykłady:
| perderzgubić, stracić | medirmierzyć | pedirprosić/zamawiać
Ouvir ma regularne końcówki, z wyjątkiem formy dla eu:
Indicativo
Ele fala e ela ouveHe speaks and she listens
- eu ouçoI hearindicativo > presente tu ouvesYou sing.,inf. listenindicativo > presente ele / ela ouveHe / She hearsindicativo > presente você ouveyou formal hearindicativo > presente nós ouvimosWe hearindicativo > presente eles / elas ouvemthey hearindicativo > presente vocês ouvemyou pl. hearindicativo > presente
Kompletnie inne czasowniki, przykłady:
serbyć-permanentnie | iriść | virprzyjść termieć
Indicativo
As janelas são de vidro duplo?Are the windows double-glazed?
Indicativo
Vocês têm de pensar antes de falarYoupl. have to think before speaking
- eu tenhoI haveindicativo > presente tu tensYou sing.,inf. haveindicativo > presente ele / ela temHe / She hasindicativo > presente você temyou formal haveindicativo > presente nós temosWe haveindicativo > presente eles / elas têmthey haveindicativo > presente vocês têmyou pl. haveindicativo > presente
Przykład z czasownikami z -ar
Być może już widzieliście przykłady regularnych czasowników -AR, na przykład falar:
Indicativo
Nós falamos ao telefoneWe talk on the phone
- eu faloI talkindicativo > presente tu falasYou sing.,inf. speakindicativo > presente ele / ela falaHe / She speaksindicativo > presente você falayou sing.,formal speakindicativo > presente nós falamosWe speakindicativo > presente eles / elas falamthey speakindicativo > presente vocês falamyou pl. talkindicativo > presente
Spójrzmy teraz na jedne z najczęściej używanych w portugalskim czasowników nieregularnych z -AR:
Indicativo
Você está em terceiro lugarYousing.,formal are in third place
- eu estouI amindicativo > presente tu estásYou sing.,inf. areindicativo > presente ele / ela estáHe / She isindicativo > presente você estáyou formal areindicativo > presente nós estamosWe areindicativo > presente eles / elas estãothey areindicativo > presente vocês estãoyou pl. areindicativo > presente
Porównajmy końcówki:
- końcówki dla regularnych czasowników z -ar: -o, -as, -a, -amos, -am
- Końcówki dla czasownika estar: –ou, –ás, –á, –amos, –ão
Wskazówka: Jak już zaczniecie zapamiętywać więcej nieregularnych czasowników, możecie zauważyć pewne podobieństwa/ niespójności. Na przykład, pomimo że czasownik dardawać jest również nieregularny, przy odmianie ma takie same końcówki jak estarbyć-tymczasowo
Indicativo
Eles dão uma prendaThey give a present
Inne często używane nieregularne czasowniki
Indicativo
Elas odeiam chegar atrasadasThey fem. hate to arrive late
- eu odeioI hateindicativo > presente tu odeiasYou sing.,inf. hateindicativo > presente ele / ela odeiaHe / She hatesindicativo > presente você odeiayou formal hateindicativo > presente nós odiamoswe hateindicativo > presente eles / elas odeiamthey hateindicativo > presente vocês odeiamyou pl. hateindicativo > presente
Indicativo
Tu vês um filmeYousing.,inf. watch a movie
Indicativo
Ele sai à noiteHe goes out at night
- eu saioI leaveindicativo > presente tu saisYou sing.,inf. leaveindicativo > presente ele / ela saiHe / She leavesindicativo > presente você saiyou formal leaveindicativo > presente nós saímosWe leaveindicativo > presente eles / elas saemthey leaveindicativo > presente vocês saemyou pl. leaveindicativo > presente
Pomocy!
Pamiętaj, zawsze możesz zajrzeć do naszej sekcji Czasowniki po pomoc w odmianie regularnych i nieregularnych czasowników we wszystkich czasach!